Nguồn "nhiên liệu" cho bộ não
Để hoạt động tốt, bộ não cần nhiều ô-xy cũng như nhiều đường glucose. Khi đường máu hoạt động không tốt hoặc bị thiếu hụt, năng lực và hiệu quả làm việc của não sẽ giảm sút, từ đó dẫn đến suy giảm trí nhớ. Những thực phẩm giàu đường tự nhiên giúp cải thiện chức năng não hiệu quả vì glucose là một trong những nguyên liệu quan trọng cho hoạt động của não bộ, đặc biệt là vùng trí nhớ và các nơ-ron thần kinh.
Vậy nên người già, những người học tập và suy nghĩ nhiều nên thường xuyên bổ sung glucose nhưng không nên lạm dụng bởi sẽ dẫn tới hiện tượng "thừa đường", tác dụng ngược tới trí não và cơ thể. Nhóm các nhà nghiên cứu của trường Đại học Toronto, Canada còn rất quan tâm đến vai trò của các dưỡng chất khác như đạm và chất béo.
Những dưỡng chất thiết yếu
- Glucose: Là nhiên liệu cho não hoạt động. Để não hoạt động tốt thì lượng đường trong máu cần ổn định (không nên quá thấp hay quá cao). Do đó, nên hạn chế các loại đường hấp thu nhanh vào máu như đường tinh (nước ngọt, bánh kẹo, đò uống có đường) vì sẽ làm đường huyết tăng nhanh và sau đó sẽ giảm nhanh. Các lại ngũ cốc nguyên hạt, đậu, khoai, rau củ sẽ tốt hơn vì được hấp thu vào máu từ từ giúp lượng đường trong máu ổn định
- Chất béo thiết yếu (omega-3 và omega-6): Đây là nguyên liệu cấu tạo nên tế bào thần kinh. Não còn cần cả chất bão hoà và cholesterol nhưng vì cơ thể có thể tự tổng hợp được nên không bị thiếu. Riêng omega-3 và omega-6 dễ thiếu, vì thế phải đưa từ bên ngoài vào qua đường ăn uống. Các chất béo thiết yếu này có trong các loại cá và các loại hạt nhiều dầu.
- Chất béo phốt pho (phospholipid): Đây là người bạn tốt nhất của trí nhớ. Đây là chất béo bao bọc dây thần kinh nên thúc đẩy sẽ dẫn truyền các tín hiệu một cách trơn tru trong não. Mặc dù cơ thể có thể tự tạo phospholipid nhưng chế độ ăn có thêm chất này vẫn tốt. Phospholipid có nhiều trong lòng đỏ trứng và thịt nội tạng.
- Axít a-min: Đây là thành phần tạo nên các chất dẫn truyền thần kinh (chất mang tín hiệu từ tế bào thần kinh này sang thế bào thần kinh khác) nên hết sức cần thiết. Những a-xít a-min này có nhiều trong thức ăn giàu đạm như thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành và các loại đậu khác.
- Vitamin và khoáng chất: Giúp phát huy tác dụng các dưỡng chất, vitamin và khoáng chất giúp chuyển glucose thành năng lượng, a-xít a-min thành chất dẫn truyền thần kinh, chất béo thiết yếu đơn giản thàn dạng phức tạp hơn. Đặc biệt là các vitamin nhóm B như B1, B3, B5, B6, B12, a-xít folic (trong rau có màu xanh đậm), ma-giê (có trong rau có trong rau xanh, các loại hạt, trái cây, trà) và kẽm (có trong hàu, cá, các loại hạt).
Vai trò của thói quen sinh hoạt
Một chế độ sinh hoạt lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn sức khoẻ bộ não. Cũng giống như các cơ quan khác trong cơ thể, hoạt động của não bộ cũng phụ thuộc nhiều vào tình trạng sức khoẻ chung, những gì tốt cho sức khoẻ cũng tốt cho trí não.
Vì vậy muốn có trí nhớ tốt, bạn không chỉ cần đảm bảo một chế độ dinh dưỡng cân bằng mà còn phải thiết lập một chế độ sinh hoạt điều độ, lành mạnh. Giảm thiểu hoặc bỏ thói quen hút thuốc, uống rượu, hạn chế sử dụng các loại thuốc gây tác động lên hệ thần kinh, đặc biêt là thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm, hoạt động thể chất đều đặn, thường xuyên; duy trì giấc ngủ sâu. |